Hoewel er al een flink aantal jaren discussie wordt gevoerd over het binnenklimaat in scholen, is dit onderwerp sinds de coronacrisis actueler dan ooit. Als gevolg van COVID-19 gaat de huidige discussie steeds vaker over de luchtkwaliteit en dat is te begrijpen.
Als je het over verbetering van het binnenmilieu in scholen hebt, gaat het echter niet alleen over gezonde lucht maar ook over gezond licht. Beiden hebben namelijk invloed op de gezondheid van de kinderen en het personeel, die dagelijks in de school verblijven.
Hoewel er nog veel onzekerheid is over de impact van verspreiding van bijvoorbeeld virussen via de lucht, zijn er nog legio scholen die niet over een ventilatiesysteem beschikken. Het is al jaren bekend dat de luchtkwaliteit in de scholen matig is gesteld. Op zichzelf niet verwonderlijk; er zijn vaak ingrijpende aanpassingen en daarmee investeringen nodig om de kwaliteit op het minimaal vereiste niveau te brengen. Een veel gehoord argument vanuit de scholenorganisaties "daar is geen geld voor".
Van gezonde lucht naar gezond licht
De overheid stimuleert al jaren via het Frisse Scholen traject om de lucht- en lichtkwaliteit in de scholen voor basis- en voortgezet onderwijs te verbeteren. Toch zou volgens een recente peiling blijken dat in 60-70% van de klaslokalen het binnenmilieu nog niet aan de minimale eisen v.w.b. de gezondheid voldoet. Dat dit een verhoogde risicofactor voor de gezondheid kan betekenen, wordt ons bijna dagelijks via de media duidelijk gemaakt.
Voor een gezond binnenmilieu op scholen is eveneens een goede lichtkwaliteit noodzakelijk. Het meest gezonde licht is natuurlijk daglicht. Kort door de bocht geredeneerd zou je willen pleiten voor openluchtscholen: lekker naar buiten, je krijgt voldoende daglicht en tegelijkertijd “gezonde” buitenlucht. Helaas is dit in ons land, gezien het klimaat met wisselende weersomstandigheden, niet of nauwelijks een optie. In de praktijk zou dit betekenen dat je minimaal 90% van de tijd weer naar binnen zal moeten. Dan ligt de conclusie voor de hand dat je maar beter kan investeren in het verbeteren van het binnenklimaat.
Verbeter het binnenklimaat
Het verbeteren of vervangen van de verlichtingsinstallaties, kan eenvoudig worden gerealiseerd zonder ingrijpende bouwkundige aanpassingen en bijkomende kosten. Afhankelijk van de wensen en eisen lopen de mogelijkheden van een goede kwaliteit basisverlichting, via een met lichtmanagement gecombineerde dimbare verlichting tot Human Centric Lighting (v/h biodynamische verlichting). Met HCL wordt feitelijk het daglichtritme benaderd: zowel intensiteit, kleurtemperatuur en verloop over de dag worden eventueel volautomatisch geregeld. Doel is om zoveel mogelijk het daglicht te benaderen en vooral gezond licht te realiseren.
Kies in scholen voor kwaliteit
Na jaren van bezuinigingen zullen managers in het onderwijs snel geneigd zijn om te kiezen voor “goedkope” oplossingen. Maar iets meer aandacht voor de kwaliteit van verlichting vraagt weliswaar om een hogere investering, maar levert ook veel voordeel op. Allereerst voor de gezondheid: verlaging gezondheidsklachten van leerlingen en personeel, minder ziekteverzuim, verhoging van het welzijn en verbetering leer- en werkprestaties. In het geval er nog conventionele TL- en PL-verlichting in de school aanwezig is, zal de vervanging door kwalitatief goede led-armaturen ook nog een flinke besparing op de energiekosten tot gevolg hebben.
Het is goed om te realiseren dat al met een relatief eenvoudige 1-op-1 vervanging van de oude TL-PL armaturen, een forse verbetering van de lichtkwaliteit wordt behaald. Naast standaardmaat armaturen is het eventueel mogelijk om armaturen te leveren volgens de oude T8-standaardmaat schoolarmaturen, die in het verleden veel zijn toegepast. Deze kunnen dan zonder systeemplafond- aanpassingen worden vervangen naar LED. Ook PL-downlights kunnen vaak zonder bijkomende werkzaamheden worden uitgewisseld naar energiezuinige LED armaturen.
Gezond licht tegen acceptabele kosten
Door tegelijkertijd slimme componenten toe te passen, realiseer je vrij eenvoudig gezond licht tegen acceptabele kosten. Deze componenten zorgen ervoor dat het licht alleen aan gaat als dat nodig is. Wanneer er voldoende daglicht binnenkomt, kan de verlichting op een lager niveau geregeld worden. Een investering in kwaliteit kan dan ook binnen enkele jaren worden terugverdiend. En voor de organisaties die het neusje van de zalm in verlichting willen en bereid zijn een iets hogere investering te doen, zijn er Smart Lighting oplossingen en HCL.
Bij Raca adviseren wij u graag verder over de mogelijkheden over gezonde verlichting. Of het nu gaat om goede basisverlichting, lichtsturing, geavanceerde smart lighting of om Human Centric Lighting, wij geven u graag een passend lichtadvies en stellen desgewenst een lichtplan op. Ook bij Raca willen wij een bijdrage blijven leveren aan een duurzame, gezonde toekomst voor het onderwijs.
